‘Μισέλ Φουκώ
Περί αλλοτινών χώρων (Des espaces autres) (1967), Ετεροτοπίες’
Κατ’ αρχήν υπάρχουν ουτοπίες. Οι ουτοπίες, αποτελούν θέσεις χωρίς πραγματικό τόπο. Είναι οι θέσεις που διατηρούν με τον πραγματικό χώρο της κοινωνίας μία γενική σχέση άμεσης ή αντίστροφης αναλογίας. Αποτελούν έκφραση της ίδιας της κοινωνίας σε τελειοποιημένη μορφή, ή της ανάποδης πλευράς της κοινωνίας, αλλά σε κάθε περίπτωση, οι ουτοπίες αυτές αποτελούν ουσιαστικά μη πραγματικούς χώρους.
Υπάρχουν εξίσου, και αυτό ίσως συμβαίνει σε κάθε κουλτούρα, σε κάθε πολιτισμό, πραγματικοί τόποι, τόποι λειτουργικοί, τόποι που έχουν σχεδιαστεί εντός του θεσμού ακόμη και της ίδιας της κοινωνίας, και οι οποίοι αποτελούν κάποιο είδος αντι-θέσεων, είδος ουτοπιών που έχουν γίνει πράξη, εντός των οποίων οι πραγματικές θέσεις, όλες οι υπόλοιπες πραγματικές θέσεις που μπορεί κανείς να βρει στο εσωτερικό μιας κουλτούρας αντιπροσωπεύονται ταυτόχρονα, αμφισβητούνται και ανατρέπονται. Υπάρχουν είδη τόπων που βρίσκονται έξω από όλους τους τόπους, ακόμη και αν είναι εύκολο να προσδιοριστεί η τοποθεσία τους. Επειδή οι τόποι αυτοί είναι τελείως διαφορετικοί από όλες τις άλλες θέσεις τις οποίες αντανακλούν και στις οποίες αναφέρονται, θα τους αποκαλώ, σε αντίθεση με τις ουτοπίες, ετεροτοπίες. Πιστεύω ότι μεταξύ των ουτοπιών και των υπολοίπων εντελώς διαφορετικών θέσεων, αυτών των ετεροτοπιών, υπάρχει προφανώς ένα είδος μεικτής, ενδιάμεσης εμπειρίας, ένα είδος καθρέφτη.
Τρίτη αρχή.
Η ετεροτοπία έχει τη δυνατότητα να αντιπαραθέσει σε έναν πραγματικό τόπο πολλούς χώρους, πολλές θέσεις οι οποίες από μόνες τους είναι ασύμβατες … Ίσως όμως το πιο παλαιό παράδειγμα αυτών των ετεροτοπιών, υπό μορφή αντιφατικών τοποθεσιών, είναι ο κήπος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κήπος, θαυμάσια δημιουργία ηλικίας σήμερα χιλιάδων ετών, είχε στην ανατολή βαθύτερες και υπερκείμενες μεταξύ τους σημασίες. Ο παραδοσιακός περσικός κήπος αποτελούσε έναν ιερό χώρο ο οποίος έπρεπε να συνενώνει στο κέντρο του ορθογωνίου του τέσσερα σημεία που αντιπροσώπευαν τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, με έναν χώρο ακόμη πιο ιερό από τους άλλους, που ήταν σαν ομφαλός, ο ομφαλός του κόσμου και το κέντρο του (όπου βρισκόταν η λεκάνη και το σιντριβάνι). Όλη η βλάστηση του κήπου έπρεπε να κατανέμεται σε αυτόν τον χώρο, σε αυτόν τον μικρόκοσμο. Όσον αφορά τα χαλιά, αρχικά ήταν αναπαραστάσεις κήπων. Ο κήπος είναι ένα χαλί όπου ολόκληρος ο κόσμος πετυχαίνει την συμβολική του τελειότητα, και το χαλί είναι ένα είδος κινητού κήπου μέσα στο χώρο. Ο κήπος είναι το πιο μικρό κομμάτι του κόσμου και επιπλέον είναι ολόκληρος ο κόσμος. Από τα βάθη της αρχαιότητας ο κήπος είναι ένα είδος ευτυχούς και καθολικής ετεροτοπίας …
Εντροπία: Φυσικές διεργασίες που συμβαίνουν τυχαία σε απομονωμένα συστήματα. Όσο περισσότερες καταστάσεις είναι πιο πιθανές ,τόσο πιο σημαντική η εντροπία. Πιο συγκεκριμένα ,η εντροπία είναι μία λογαριθμική μέτρηση της πυκνότητας των καταστάσεων κι εξίσου πρωταρχικής σημασίας για την πρόληψη περίπλοκων αντιδράσεων που προκύπτουν από αυτή. Ουσιαστικά, η πιο ελεύθερη απόδοση της εντροπίας είναι ως μέσο μέτρησης της αστάθειας ενός συστήματος. Η κατάσταση ισορροπίας ενός συστήματος αυξάνει την εντροπία επειδή έχουμε χάσει όλες τις πληροφορίες σχετικά με την αρχική κατάσταση εκτός από τις σταθερές μεταβλητές: αυξάνοντας την εντροπία ,αυξάνεται η άγνοια μας σε σχέση με τις λεπτομέρειες του συστήματος. Η μεταβολή της εντροπίας επίσης μετράει την μείξη των περιεχομένων ως σύνολο των επί μέρους ποσοτήτων στην τελική μορφή.
εντροπικοι κηποι
αερισμός υγρασία θερμότητα φωτισμός φωτοσύνθεση έδαφος μεταβολές θερμοκρασίας ακτινοβολίες θερμοδυναμικό ισοζύγιο φυτόμετρο καταστροφέας αποικοδομητής βιομάζα ήπιες ενέργειες αυτοδιαχείριση μονοκαλλιέργεια αυτοφυές βιολογικός έλεγχος αμοιβαίος ανταγωνισμός αβιοτικές συνθήκες οικοσύστημα βιοτικό περιβάλλον βιότοπος βιοκοινότητα κήπος βιοκοινοτική αλληλεπίδραση διαφοροποίηση
επικράτηση διαδοχή παρασιτισμός ομοσιτισμός αυτοτροφία μετανάστευση αποικισμός αυτοκτονική πάλη φυσική επιλογή μετανάστευση προσαρμογή συνεργασία ανταγωνιστικός αποκλεισμός εξέλιξη κυριαρχία συγκατοίκηση κοινόβιο
γενετική χαρακτηριστικό είδος γεωβοτανικές κανονικότητες φυτική συνάθροιση χλωριδική σύνθεση φυσιονομικές ενότητες φυτογεωγραφικός σχηματισμός φυτικές κοινότητες πληροφορία ομοιοστασία εντροπία επανάδραση ισορροπία δευτερογενής φύση γενετικός πολυμορφισμός πρωτογενής-αρχέγονη φύση ερήμωση εκχέρσωση εναλλακτική καλλιέργεια κλώνος υβρίδιο αναπαραγωγή
οικολογικός συστημισμός οικολογική μικροβιολογία οικονομική εντομολογία κυβερνητική οικοσυστημάτων κοινωνικός βιολογισμός οργανικισμός βιοοικολογία φυτική κοινωνιολογία βιογεωγραφία βοτανική γεωγραφία μηχανιστική-υλιστική φυσιολογία ανθρωπολογία εθνολογία υδροπονία
ονοματολογία κατάταξη απογραφή ταξινόμηση βιολογικών τύπων φυσιονομικό πλάνο χλωριδική καταγραφή χωρολογική μελέτη φυτών δυναμική μελέτη βλάστησης υποκείμενα πετρώματα υγροσκοπικότητα υδροφιλία ξηροφιλία διαπνοή οσμωτική πίεση μεταβολισμός ανακύκλωση ουτοπία ευτοπία δυστοπία ουχρονία ετεροτοπία ετεροχρονία νοσταλγία
Σε επιλεγμένους, αποκλεισμένους εν μέρει, αστικούς χώρους της Πάτρας που διανύουν μια παροδική κατάσταση άκτιστου, διαπιστώνουμε την ύπαρξη τμημάτων μιας άγριας /ανυπότακτης φύσης όπου λανθάνουν μικρο-οικο-σύστηματα. Αυτά βρίσκονται σε μια φυσική διαδικασία συνεχούς μεταβολής, σε κατάσταση εντροπίας.
- Η αντίληψη/ κατανόηση των διεργασιών που επικρατούν στη λειτουργία ενός μικρο-οικο-συστήματος (έδαφος, μορφές ζωής, τροφοδοσία, επιδημίες), και η εμπειρική επαφή (φωτογραφικές αποτυπώσεις, μετρήσεις, συλλογές δειγμάτων, ημερολόγια).
- Η γνωριμία με παραδοσιακούς χειρισμούς, αισθητικές και τεχνικές πρακτικές, ικανές να παράγουν μικροκλιματικές εδαφικές μεταβολές και ελεγχόμενα (ή μη) αυτόνομα συστήματα.
Ζητούμενα - Συμβατές δραστηριότητες:
α) πράξεις ενίσχυσης των δυνητικών κήπων (εγκαταστάσεις, εκτελέσεις σωματικών δράσεων, δικτυωμένες εκτελέσεις κ.α.)
β) τεκμηρίωση των διαδικασιών (φωτογραφίες, βίντεο-ντοκουμέντα των δραστηριοτήτων)
γ) δημιουργία ενός περιβάλλοντος σε ανταλλαγή και αλληλεπίδραση, ανοικτού στο περιβάλλον της πόλης, στις φυσικές διεργασίες, στη φθορά, τις κλιματικές ή άλλου τύπου αλλαγές και εξελίξεις.
Α. Πρόγραμμα δράσεων:
1. επίσκεψη και επιλογή κήπου-κήπων (οι προτεινόμενοι τόποι ανήκουν στην ευρύτερη περιοχή του Κάστρου, περισσότεροι στην οδό Καρπενησίου)/ κριτική αποτίμηση του τόπου, βιωματικές προσεγγίσεις, αστικές και ανθρωπογεωγραφικές ερμηνείες, ανάκληση αναμνήσεων...
2. σχεδιασμός ουτοπικών προτάσεων αποκλειστικά από το οπτικό υλικό του κάθε κήπου (παραγωγή εξεζητημένων οπτικών αποτελεσμάτων και υβριδικών συνθέσεων)
(φωτογραφικό κολάζ / μοντάζ βίντεο / κολάζ 3D
- Υπερεπιθέσεις: δράση νυχτερινών προβολών της κάθε πρότασης στους αντίστοιχους εντροπικούς κήπους (πιθανή ημερομηνία 28 Ιουνίου)
- Πράξεις ενίσχυσης: ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (28/29/30 Ιουνίου)
(οι προτάσεις θα βασίζονται στη σχέση των κυρίαρχων εννοιών: ουτοπία, ετεροτοπία (M. Foucault), εντροπία (τάξη – αταξία - χάος), κήπος, οικοσύστημα)
Β. Κατηγορίες δράσεων:
α. δράσεις αναγνώρισης και προστασίας (ειδών -συνόλων)
β. δράσεις επιτόπιων εγκαταστάσεων
γ. δράσεις μεταφοράς ειδών (συλλογές σε δίκτυα)
δ. δράσεις στο τρισδιάστατο περιβάλλον του υπολογιστή
Workshop and exhibition
Object:
In selected urban spaces of Patras, that are in a process of change, there exist latent micro-eco-systems, which we will closely observe and distinguish special places* that we will refer to them as “potential gardens”. At the same time, we will invent a new kind of structure, or a mechanism of maintenance, or proliferation and interaction within their environment or within the environment of city.
The urban design usual sought out point; however, these entropic gardens appear to accept or to seek and manage to a degree entropy.
* they were previously built spaces that today have undergone a transitional state of unbuilt or are fragments of a wild / unsubdued nature that emerges.
Objectives:
- The perception/ comprehension of the process that prevails in the operation of a micro-eco-system (ground, forms of life, nutrition, epidemics), and the empiric contact (photographic records, measurements, collections of samples, timetable).
- The acquaintance with, traditional handlings, aesthetic and technical practices, capable of producing microclimatic territorial changes and controlled (or not) autonomous systems.
Tasks - Compatible activities:
a) actions of support for the potential gardens (installations, body actions, networked performances, etc.)
b) documentation of processes (photographs, video-documentation of the activities)
c) creation of an environment in exchange and interaction, to the city’s environment, to the natural activities, to the deterioration, to the climatic changes, or to any other kind of changes and any other kind of developments.
Laboratory for Visual Arts, Department of Architecture, University of Patras
Concept & coordination: Daflos Kostas, Halivopoulou Vanda
Participants: Giannisis Dimitris, Bouzas Vasileios, Kouros Panos
